Δευτέρα 5 Ιουνίου 2017

«ΦΥΤΕΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΑ» ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΟΛΗ


           Είναι τρομακτική η εξάπλωση των πόλεων προς το ύπαιθρο τα τελευταία χρόνια, και ακόμα χειρότερο είναι ότι η φύση δεν χαρακτηρίζει τα κομμάτια της πόλης που διεισδύουν σ΄αυτήν, αντ΄αυτού έχουμε το φαινόμενο της αστικοποίησης της φύσης.
       Μέσα στην πόλη οι λίγοι ακάλυπτοι χώροι μετατρέπονται σε πολυχώροι ψυχαγωγίας, σε εμπορικά κέντρα, σε εκθεσιακούς χώρους. Οι πλατείες μετατρέπονται σε υπόγειους χώρους στάθμευσης με ελάχιστη βλάστηση, οι αυλές των σχολείων τσιμεντοστρώνονται, το περιαστικό πράσινο θυσιάζεται υπέρ της κατασκευής νέων αυτοκινητοδρόμων. Όλο αυτό το σκηνικό θα μπορούσε άραγε να το αλλάξει η Αννούλα, η μικρή ηρωίδα του Γιάννη Ξανθούλη ανεβαίνοντας στη στέγη και διώχνοντας το σύννεφο του παραλόγου;
          Η στέγη που παραμένει ακόμα ελεύθερη και υποβαθμισμένη θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε μικροτοπίο που τα φυσικά και τα αστικά στοιχεία θα συνυπάρχουν και θα αλληλεπιδρούν.

Η φύτευση του δώματος ενός κτηρίου μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα καταρχήν στο ίδιο το κτήριο, προσφέροντάς του:
1) Ενεργειακά οφέλη
Παρατηρείται μείωση των ενεργειακών απωλειών και των θερμικών ανταλλαγών με το περιβάλλον. Η πολυεπίπεδη διαστρωμάτωση προστατεύει το δώμα από τα θερμικά φορτία της ηλιακής ακτινοβολίας και αυξάνει την θερμοχωρητικότητα του κτιρίου Τα φυτεμένα δώματα συμβάλλουν στη θερμική προστασία και στο δροσισμό του κτιρίου, καθώς το προστατεύουν από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία και την υπερθέρμανση, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην μείωση της χρήσης κλιματισμού.

2) Περιβαλλοντικά οφέλη
Α. Η πολυεπίπεδη διαστρωμάτωση λειτουργεί σαν φίλτρο καθαρίζοντας το νερό από βλαβερές ουσίες ενώ παράλληλα συγκρατεί νερό και ελέγχει τον χρόνο απορροής με αποτέλεσμα την ελεγχόμενη εκτόνωση του δικτύου και την αποφυγή των πλημμυρικών φαινομένων. Επίσης η συλλογή των νερών που απορρέουν ή μέρος αυτών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την άρδευση των φυτών στο δώμα.
Β. Τα φυτά στην επιφάνεια του δώματος δεσμεύουν τα αιωρούμενα σωματίδια, τη σκόνη, απορροφούν επιβλαβείς ουσίες οι οποίες συγκρατούνται στα διαφορετικά επίπεδα του φυτεμένου δώματος. Σε κάθε τετραγωνικό μέτρο του δώματος ένα φυτό αναπτύσσει 3 με 8 τετραγωνικά μέτρα φύλλα. Επιπλέον το φυτό αυτό είναι πράσινο και λειτουργεί σαν φίλτρο όλο το χρόνο.
Γ. Τα φυτά λόγω της ανακλαστικής τους ικανότητας, αλλά και λόγω της απορρόφησης σημαντικού ποσοστού της ηλιακής ακτινοβολίας για τις βιολογικές τους λειτουργίες (φωτοσύνθεση, εξατμισοδιαπνοή) προστατεύουν το δώμα και βελτιώνουν την επιφανειακή του θερμοκρασία βελτιώνοντας το μικρόκλιμα της περιοχής αλλά και το ευρύτερο αν υπάρχει σχεδιασμός σε ενιαία δίκτυα πράσινων διάδρομών.
Δ. Πάνω στις πράσινες στέγες δημιουργούνται μικρά οικοσυστήματα που φιλοξενούν είδη της τοπικής χλωρίδας και πανίδας, (πουλιά). Η φύση από μόνη της προσπαθεί να βρει χώρο να αναπτυχθεί, σε χαραμάδες που αφήνει το μπετόν, έτσι φυτρώνει κάπαρη, αντίρρινο κλπ.

3) Αισθητικά οφέλη
Α. Η αισθητική αναβάθμιση του κτιρίου αλλά και ολόκληρης της περιοχής καθώς μετά την εγκατάσταση του φυτεμένου δώματος θα παρουσιάζει πράσινο στο δώμα του που σε αρκετές περιπτώσεις είναι ορατό από γειτονικά κτίρια.
Β. Η στέγη είναι ανάγκη να πρασινίσει όχι μόνο μέσα στα αστικά τοπία αλλά ακόμα και στα πιο φυσικά για λόγους ενσωμάτωσης με το περιβάλλον παράδειγμα το σκέπαστρο στον αρχαιολογικό χώρο στη Σαντορίνη όπου τα ενδημικά φυτά που βρίσκονται στη στέγη γίνονται ένα με τη γύρω βλάστηση.

4) Οικονομικά οφέλη
Α. Η μείωση της φθοράς των υδατοστεγανών μεμβρανών και η αύξηση της διάρκειας ζωής τους λόγω της παρουσίας ενός οροφόκηπου, καθώς και η εξοικονόμηση ενέργειας συμβάλει στην γρήγορη απόσβεση του αρχικού κόστους εγκατάστασης.
Β. Αύξηση της αντικειμενικής αξίας του κτιρίου καθώς και λειτουργική αναβάθμιση του κτιρίου. Στο κτήριο είτε είναι χώρος κατοικιών, είτε επαγγελματικός χώρος, ή δημόσιος χώρος αυξάνονται οι δραστηριότητες και οι χρήσεις στο κτήριο, ιδιαίτερα σε κτήρια που στο δώμα λειτουργεί επιχείρηση. Δεν είναι τυχαίο που επιλέγεται να γίνει το εστιατόριο ή το καφενείο στον όροφο που υπάρχει φυτεμένο δώμα.
5)Εκπαιδευτικά οφέλη
Φυτεμένα δώματα σε σχολεία εξυπηρετούν ανάγκες εκπαιδευτικού χαρακτήρα εφόσον επιτρέπεται η γνωριμία και η επαφή των παιδιών με τη φύση στα πλαίσια βιωματικών περιβαλλοντικών προγραμμάτων. Οι μαθητές που συμμετέχουν ενεργά και εμπειρικά σε τέτοια προγράμματα εμπλέκονται στη διαδικασία της μάθησης, και ευαισθητοποιούνται αποτυπώνοντας, παρατηρώντας και καταγράφοντας τη βλάστηση.

6)Κοινωνικά Οφέλη:
Α. Η σύνδεση των χώρων πρασίνου μεταξύ τους και η περαιτέρω σύνδεσή τους με το περιαστικό πράσινο καταφέρνει να δροσίσει την πόλη.
Β. Το κτήριο διαθέτει καλύτερη ηχομόνωση με αποτέλεσμα οι ένοικοί του να ζουν σε καλύτερες συνθήκες.
Γ. Η χρήση των άχρηστων δωμάτων δημιουργεί νέους χώρους συνάθροισης των ανθρώπων, με αποτέλεσμα την ψυχική ικανοποίηση του ανθρώπου.
7) Τουριστικά οφέλη
Έχει αναπτυχθεί τουρισμός με πράσινους προορισμούς στην Ευρώπη και την Αμερική. Η green line, μια εναέρια σιδηροδρομική γραμμή στην Νέα Υόρκη που μετατράπηκε σε πράσινη διαδρομή έλκει καθημερινά πολλούς επισκέπτες της πόλης.


       Η φύτευση στο δώμα μπορεί να συνυπάρξει και με την εγκατάσταση φωτοβολταικών, και με την παρουσία ενός ηλιακού θερμοσίφωνα και με την λειτουργία μιας ανεμογεννήτριας. Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, της Β. Αμερικής και της Ιαπωνίας υπάρχει ενδιαφέρον και έχουν διαδοθεί οι πράσινες στέγες. Στην Ελλάδα λίγοι δήμοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον και επενδύουν στην εκπαίδευση των κατοίκων πρασινίζοντας στέγες σχολείων.
        Είναι ανάγκη λοιπόν να δοθούν κίνητρα στους κατοίκους να επενδύσουν στα φυτεμένα δώματα και να κερδίσουν από αυτή τους την επιλογή. Κίνητρα όπως επιδότηση στη φάση της κατασκευής, φοροαπαλλαγές, μείωση στα τέλη αποχέτευσης, θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην επιλογή προς αυτή την κατεύθυνση. To κόστος της αποχέτευσης είναι σημαντικό και αντιστοιχεί στο 75% της αξίας του νερού που καταναλώνει ένα νοικοκυριό. Επίσης σημαντική είναι η ενημέρωση των πολιτών σχετικά με την κατασκευή, για τους τύπους που υπάρχουν, για τις εγγυήσεις που θα τους δοθούν εφόσον τηρηθούν οι προδιαγραφές. Ακόμα και η κατασκευή ενός πράσινου δώματος σε δημόσιο κτήριο που θα ήταν επισκέψιμο θα συνέβαλλε στη διάλυση και της παραμικρής αμφιβολίας των κατοίκων της πόλης να γευτούν τα πλεονεκτήματα των εναέριων κήπων. Είναι σίγουρο ότι σχεδιάζοντας και διαμορφώνοντας μικροτοπία η εκτίμηση και η ευαισθησία των κατοίκων πάνω σε περιβαλλοντικά θέματα θα αυξάνεται όπως θα αυξάνεται και η επίδραση των χώρων αυτών στο μικροκλίμα της περιοχής.
Κατσογιάννη Σταυρούλα

Γεωπόνος Msc- Μελετήτρια

Τηλ. 6932251253

Tο παραπάνω άρθρο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό «Όλα για τον κήπο»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου